Parki krajobrazowe

Nadleśnictwo Bircza położone jest na terenie dwóch parków krajobrazowych: Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego, obejmującego północną część nadleśnictwa i Parku Krajobrazowego Gór Słonnych obejmującego część południową. 

Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego

Park powstał na mocy rozporządzenia nr 11 Wojewody Przemyskiego z dnia 16 grudnia 1991 r. (Dz. Urz. Województwa Przemyskiego nr 17/91, poz. 100 ze zm.). Obecnie jego powierzchnię i granice określa uchwała nr XXXIX/792/13 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 28 października 2013 r. (Dz. Urz. Woj. Podkarpackiego z 2013 r., poz. 3605 ze zm.).

Park ma leśno-rolny charakter, a grunty rolne stanowią ponad 32% jego powierzchni. Lasy zajmują z reguły wyższe partie terenu (pow. 400 m n.p.m.), zaś niżej położone obszary są wykorzystywane rolniczo.

Ekosystemy leśne odznaczają się wysokim stopniem naturalności W drzewostanach dominują: jodła, buk i sosna.

Flora Parku liczy ponad 900 gatunków roślin naczyniowych. Faunę stanowią gatunki środkowoeuropejskie . Park jest jednym z nielicznych w Polsce obszarów współwystępowania trzech gatunków dużych drapieżników (niedźwiedź Ursus arctos, wilk Canis lupus, ryś Felis lynx) oraz trzech gatunków kopytnych (jeleń Cervus elaphus, sarna Capreolus capreolus, dzik Sus scrofa). Gnieżdżą się tutaj także rzadkie ptaki drapieżne, jak: orlik krzykliwy Aquila pomarina, orzeł przedni Aquila chrysaetos, trzmielojad Pernis apivorus i puchacz Bubo bubo, a także bocian czarny Ciconia nigra, dzięcioł białogrzbiety Dendrocopos leucotos i in. Obszar Pogórza Przemyskiego należy do najcenniejszych terenów naszego kraju pod względem różnorodności występującej tu ornitofauny i wyznaczony został jako obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO) w ramach sieci Natura 2000.

Park jest również bogaty w osobliwości geologiczne (liczne pomniki przyrody nieożywionej i stanowiska dokumentacyjne).

Tereny w granicach Parku nie są specjalnie bogate w zabytki. Wiele obszarów jest zupełnie pozbawionych historycznej zabudowy, często w wyniku powojennej burzliwej historii tych ziem. Zniszczona została stara drewniana zabudowa wielu wsi, dworów i świątyń. Z ciekawszych zachowanych obiektów, należy wymienić: zespółl klasztorny oo. Franciszkanów w Kalwarii Pacławskiej, unikatową (jedną z najstarszych w Polsce) cerkiew obronną w Posadzie Rybotyckiej, pałac z I polowy XIX w. w Birczy, kościół z XIX wieku w Rybotyczach, dworek
z XIX wieku w Huwnikach.

Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego nie posiada planu ochrony. Znajduje się w zarządzie Zespołu Parków Krajobrazowych w Przemyślu.

 Park Krajobrazowy Gór Słonnych

Park powstał na mocy rozporządzenia Nr 19 Wojewody Krośnieńskiego z dnia 27 marca 1992 roku (Dz. Urz. Województwa Krośnieńskiego Nr 7/92, poz. 53 ze zm.). Obecnie powierzchnię i granice Parku określa uchwała nr XXXIX/791/13 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 28 października 2013 r. (Dz. Urz. Woj. Podkarpackiego z 2013 r., poz. 3632 ze zm.).

Park został powołany w celu:

• zachowania pełnego zróżnicowania i bogactwa szaty roślinnej, obejmującej liczną grupę chronionych i rzadkich gatunków roślin oraz zbiorowisk roślinnych Gór Sanocko-Turczańskich,
• zachowania populacji dziko występujących zwierząt należących do gatunków rzadkich oraz zagrożonych wyginięciem, w szczególności niedźwiedzia, rysia, wilka, żbika oraz orlika krzykliwego,
• zachowania swoistego charakteru zabudowy wiejskiej,
• zachowania tradycyjnej funkcji wsi oraz regionalnych zwyczajów, tradycji, nazewnictwa i sztuki ludowej,
• zachowania przekształconego w niewielkim stopniu krajobrazu rolniczego z charakterystyczną mozaiką pól uprawnych,
• zachowania różnorodnych odsłonięć geologicznych oraz wychodni skalnych.

Ekosystemy leśne odznaczają się tu znacznym stopniem naturalności. Około 65% powierzchni stanowią drzewostany o składzie gatunkowym zgodnym z siedliskiem. W składzie gatunkowym lasów dominują: jodła, buk i sosna.

Przeważającym leśnym zespołem roślinnym jest żyzna buczyna karpacka Dentario glandulosae-Fagetum występująca przeważnie w formie reglowej

 Na terenie Parku stwierdzono 858 gatunków roślin naczyniowych. Na terenie Parku stwierdzono występowanie 50 gatunków ssaków, w tym tak unikatowych w skali europejskiej jak: niedźwiedź, ryś, wilk i żbik oraz 151 gatunków ptaków, w tej liczbie 123 gatunki lęgowe i prawdopodobnie lęgowe oraz 28 zimujących bądź przelotnych. Duży udział mają ptaki drapieżne, sowy, dzięcioły oraz gatunki zagrożone działalnością człowieka. Szczególnie cenne są gatunki objęte strefową ochroną gniazd: orzeł przedni, orlik krzykliwy, bocian czarny, puchacz. Na omawianym terenie stwierdzono ponadto występowanie 10 gatunków płazów, 5 gatunków gadów, 15 gatunków ryb oraz 2 gatunki krągłoustych.

Park Krajobrazowy posiada aktualny plan ochrony, ustanowiony rozporządzeniem Nr 59/05 Wojewody Podkarpackiego z dnia 10 czerwca 2005 r. (Dz. Urz. Woj. Podkarp. z 17 czerwca 2005 r., Nr 82, poz. 1384).

PARKI KRAJOBRAZOWE

wg stanu na dzień 12.04.2023 r.

  *  - na terenie Nadleśnictwa Bircza